Η φράση «η γνώση είναι δύναμη», ειδικά για την περίπτωση των μεταλλαγμένων τροφίμων, θα μπορούσε να παραφραστεί σε «η γνώση είναι επιβίωση»…

Στις ΗΠΑ, η βιομηχανία τροφίμων έχει καταφέρει να εμποδίσει την αναγραφή των γενετικά τροποποιημένων (μεταλλαγμένων) συστατικών στις ετικέτες των προϊόντων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιθέτως (και μάλιστα, αυτό είχε γίνει με πρωτοβουλία της Ελλάδας τότε), η αναγραφή είναι υποχρεωτική. Δυστυχώς όμως, η σήμανση των προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αφορά τα κτηνοτροφικά προϊόντα (γάλα, αυγά, τυριά, αλλαντικά και κρέας).

Τι σημαίνει αυτό; Για την πρώτη περίπτωση, σημαίνει ότι, για παράδειγμα, όταν αγοράζετε κάποιο τρόφιμο στο σουπερμάρκετ, το οποίο περιέχει γενετικά τροποποιημένα συστατικά, θα πρέπει αυτό να αναγράφεται. Διαβάστε τις ετικέτες!

Από την άλλη, για τη δεύτερη περίπτωση, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ υποχρεωτικό να αναγράφεται στο γάλα, στα αυγά, στα τυριά, στα αλλαντικά ή στο κρέας, εάν η τροφή των ζώων από όπου προέρχονται αυτά τα προϊόντα εμπεριείχε και μεταλλαγμένες ζωοτροφές.

Υπενθυμίζω ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σιωπηλά (για να μην αντιδράει ο κόσμος) αλλά σταθερά, έχουν εγκριθεί τα τελευταία χρόνια αρκετές ποικιλίες μεταλλαγμένων σιτηρών (κυρίως της Μονσάντο), τα οποία χρησιμοποιούνται ως ζωοτροφές. Όπως μάλιστα έχω αναφέρει και σε σχετικό άρθρο, νωρίτερα μέσα στο 2011 εγκρίθηκε από την ΕΕ η εισαγωγή και ζωοτροφών που περιέχουν ίχνη από ποικιλίες μεταλλαγμένων σιτηρών που δεν έχουν καν εγκριθεί για κυκλοφορία στην ΕΕ.

Μην απορείτε με τους γραφειοκράτες της ΕΕ. Ούτε να περιμένετε να κάνουν κάτι οι πολιτικοί. Οι συγκεντρώσεις, τα άρθρα, οι συλλογές υπογραφών, οι επιστολές διαμαρτυρίας, όλα αυτά είναι ισχυρά κίνητρα. Μπορεί, από το 1998 που η ΕΕ επέβαλε μορατόριουμ στα μεταλλαγμένα και από το 2005 που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άρχισε να αλλάζει πλευρά, μέχρι και τώρα, η Ελλάδα να τα έχει πάει σχετικά καλά. Αλλά, να είστε σίγουροι, όσο μεγάλο κίνητρο και να δώσετε στους πολιτικούς, οι βιομηχανίες θα τους δώσουν μεγαλύτερο. Και απ’ ό,τι φαίνεται από την παραπάνω απόφαση για τις ζωοτροφές, η πίεση της Μονσάντο και των ΗΠΑ αρχίζει να αποδίδει.

Ο αγώνας για τον έλεγχο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, στην αρχή μέσω υβριδίων (σπόρων που δεν μπορούν να ξαναφυτευτούν την επόμενη χρονιά) και, στη συνέχεια, μέσω σπόρων που αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία της παραγωγού εταιρείας, είναι ένα μόνο κομμάτι από ένα παζλ στρατηγικής πέρα από τα όρια και τους σκοπούς του άρθρου αυτού.

Άρα, τι μπορείτε να κάνετε; Σε θεσμικό επίπεδο, όχι και πολλά πράγματα. Business is business! Και στις δουλειές, σε τελευταία ανάλυση, δεν παίζει ρόλο ούτε η ηθική, ούτε οι αρχές, ούτε το καλό της ανθρωπότητας, παρά μόνο τα κέρδη των μετόχων. Σε πρακτικό επίπεδο όμως, μέσα στα πλαίσια της καθημερινότητάς μας, υπάρχει μια λεπτομέρεια που κανείς δεν θέλει να μας υπενθυμίζει: ότι αυτό το ίδιο το γεγονός, ότι τα κέρδη μετράνε, σημαίνει ταυτόχρονα ότι οι τελικοί καταναλωτές έχουν ακόμη στα χέρια τους σημαντική δύναμη! Πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτή η δύναμη;

Ψηφίστε με το πορτοφόλι σας! Το σημείο καμπής, το όριο που συνήθως παίζει ρόλο για τις επιχειρήσεις είναι το 5%. Οτιδήποτε πιάνει μερίδιο αγοράς πάνω από τόσο, τους τραβάει την προσοχή. Αγοράζοντας όσο πιο συχνά μπορούμε βιολογικά κτηνοτροφικά προϊόντα και αγνοώντας οποιοδήποτε από τα άλλα προϊόντα έχει μέσα στα συστατικά του τη λέξη «τροποποιημένο» ή «modified», δίνετε ένα μήνυμα, πάρα μα πάρα πολύ ξεκάθαρο, να είστε σίγουροι.  Αν πεισθούν ότι τα λεφτά είναι στα βιολογικά, οι επιχειρήσεις θα στραφούν προς τα εκεί. Αν οι αγρότες δουν ότι τα μεταλλαγμένα δεν πουλάνε, θα σταματήσουν να τα καλλιεργούν. Τόσο απλά. It’s not personal, it’s just business.

Πέρα από μέσο πίεσης όμως, είναι και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, έτσι κι αλλιώς, για να προστατέψουμε την υγεία μας… γιατί στην πραγματικότητα, η μόνη περίπτωση που μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν καταναλώνουμε γάλα, τυρί, αυγό ή κρέας από ζώο που έχει τραφεί με μεταλλαγμένα, είναι όταν αγοράζουμε τα αντίστοιχα βιολογικά προϊόντα.

Γιατί όμως τόσο μένος εναντίον των μεταλλαγμένων; Δεν έχει να κάνει με τη θεωρία πίσω από την εφαρμογή της μοριακής βιολογίας. Έχω ξαναπεί ότι, για εμένα προσωπικά, είναι από τις μεγαλύτερες ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο για την ανθρωπότητα. Το κακό είναι ότι, αυτό το καλύτερο αύριο, προϋποθέτει δεκαετίες έρευνας (ενδεχομένως πολλές), προκειμένου να έρθει με ασφάλεια.

Στις έρευνες που γίνονται πάνω στις επιπτώσεις των μεταλλαγμένων τροφίμων στην υγεία, από ανεξάρτητα εργαστήρια και οργανισμούς εκτός της βιομηχανίας τροφίμων, χρησιμοποιούνται συνήθως ποντικάκια, τα οποία αναπαράγονται ταχύτατα και οι μελέτες κρατάνε αρκετούς μήνες. Έτσι, είναι εύκολο να μελετηθούν τα διάφορα φαινόμενα σε διάρκεια και σε πολλές διαδοχικές γενιές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι μελέτες που δημοσιεύτηκαν πέρυσι τον Απρίλιο στη Ρωσία, οι οποίες έδειξαν ότι η κατανάλωση μεταλλαγμένων από τρεις διαδοχικές γενιές πειραματόζωων, προοδευτικά επέδρασε βλαπτικά πάνω στο αναπαραγωγικό σύστημα κάθε επόμενης γενιάς και, επιπλέον, αύξησε τη θνησιμότητα των νεογνών!

Αν θεωρήσουμε ότι κάθε ανθρώπινη «γενιά» διαρκεί 30 χρόνια, τότε, στους ανθρώπους, το αντίστοιχο «πείραμα», είναι ακόμα στην αρχή του, καθώς τα μεταλλαγμένα εισήχθησαν στη διατροφή μας κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1990! Άρα είμαστε μόλις στο μέσο της πρώτης γενιάς που καταναλώνει μεταλλαγμένα.

Το παράδοξο είναι ότι, βάσει του επίσημου θεσμικού πλαισίου, για τους δικούς τους «δοκιμαστικούς ελέγχους», που κάνουν οι εταιρείες παραγωγής μεταλλαγμένων πριν κυκλοφορήσουν τα προϊόντα τους, δεν υπάρχει υποχρεωτικό ελάχιστο χρονικό όριο παρατήρησης και μάλιστα, καμμία από αυτές τις μελέτες δεν έχει κρατήσει πάνω από τρεις μήνες! Χαρακτηριστικά είναι τα αποτελέσματα εργασίας που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2011 στη Γαλλία, αναλύοντας 19 διαφορετικούς «δοκιμαστικούς ελέγχους» του είδους αυτού (ελεύθερη απόδοση στα Ελληνικά):

«Οι έλεγχοι διάρκειας 90 ημερών είναι ανεπαρκείς για την αξιολόγηση της τοξικότητας σε μακροχρόνιο ορίζοντα και τα σημεία προσοχής που επισημάναμε, σε σχέση με τους νεφρούς και το συκώτι, θα μπορούσαν να σηματοδοτούν την αφετηρία χρόνιων ασθενειών. Το ότι δεν έχει ορισθεί ακόμα καμμιά υποχρεωτική ελάχιστη χρονική διάρκεια για τις δοκιμές, για κανέναν από τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ) που καλλιεργούνται σε μεγάλη κλίμακα, είναι κατά την άποψή μας κοινωνικά απαράδεκτο, όσον αφορά την προστασία της υγείας των καταναλωτών. Προτείνουμε οι δοκιμές να γίνουν υποχρεωτικές, να αναβαθμιστεί το περιεχόμενό τους, καθώς και να επιμηκυνθεί η χρονική τους διάρκεια. Θεωρούμε επίσης ότι στους παράγοντες που αξιολογούνται, οφείλουν να λαμβάνονται υπόψη, επιπλέον, και οι αναπαραγωγικές ορμόνες. Τέλος, θεωρούμε ότι θα πρέπει υποχρεωτικά να συμπεριλαμβάνονται στη διαδικασία και μελέτες για τις επιπτώσεις στο αναπαραγωγικό σύστημα, καθώς και συγκριτικές μελέτες μεταξύ διαδοχικών γενεών.»

Επαναλαμβάνω λοιπόν ότι δεν είμαι δογματικά εναντίον της μοριακής βιολογίας και της γενετικής μηχανικής. Πιστεύω ότι στο μέλλον θα προσφέρουν λύσεις πέρα από κάθε φαντασία, τόσο στα τρόφιμα, όσο και στα ίδια μας τα σώματα. Προς το παρόν όμως, οι γνώσεις μας για τις αλληλεπιδράσεις πάνω στα γονίδιά μας και τελικά πάνω στην υγεία μας, που προκαλούνται από την κατανάλωση ΓΤΟ, είναι ανεπαρκείς. Δεν ξέρουμε ποιο γονίδιο θα ενεργοποιηθεί εάν αλλάξουμε κάποιο άλλο γονίδιο, ούτε για το εάν εισάγοντας ένα καινούριο γονίδιο, κάποιο άλλο ήδη υπάρχον θα απενεργοποιηθεί ή αν θα μείνει ενεργοποιημένο, αλλά με διαφοροποιημένη συμπεριφορά και ποια θα είναι η τελική συνολική κατάληξη αυτού του ντόμινο.

Κατανοώ μεν, ότι μια επιχείρηση δεν γίνεται να επενδύει τεράστια ποσά για έρευνες επί δεκαετίες, όχι απλά χωρίς να βγάζει κέρδη, αλλά χωρίς καν να βγαίνει στην αγορά και να εισπράττει έσοδα… Από την άλλη δε, αρνούμαι να γίνω εγώ και τα παιδιά μου, τα πειραματόζωα που θα υφίστανται τις συνέπειες για τρεις γενεές, μέχρι να αποκτήσουμε – διόρθωση: όχι μέχρι να αποκτήσουμε εμείς… – μέχρι να αποκτήσουν οι εταιρείες, για δικό τους λογαριασμό και για αποκλειστικά δική τους πατενταρισμένη εμπορική χρήση, πλήρη γνώση της λειτουργίας του ανθρώπινου γονιδιώματος, ώστε να μη βλάπτονται οι τελικοί καταναλωτές από τα προϊόντα τους.

Για μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση του θέματος των μεταλλαγμένων, συνιστώ να παρακολουθήσετε την παρακάτω διάλεξη του Jeffrey Smith, από το 2008:

[vimeo http://vimeo.com/6575475]

Stratos Laspas
Ακολουθήστε!
Latest posts by Stratos Laspas (see all)